Βαγγέλης Πρατικάκης

Έκπληξη στο μουσείο

Νέο είδος δηλητηριώδους φιδιού ανακαλύφθηκε σε βάζο με οινόπνευμα

Μέχρι σχετικά πρόσφατα, η απομόνωση DNA από ιστούς που έχουν συντηρηθεί με οινόπνευμα ή φορμόλη θεωρούταν αδύνατη.

Επιστήμες

Πρωτοφανής διαρροή των ονομάτων των νικητών του Νόμπελ Χημείας

Η Σουηδική Ακαδημία Επιστημών αποκάλυψε κατά λάθος τα ονόματα των τριών νικητών πριν από την επίσημη ανακοίνωση.

Εξωγήινος καιρός

Βίντεο με ανεμοστρόβιλο στον Άρη μετέδωσε το ρομπότ Perseverance της NASA

Ο «αμμοστρόβιλος» που εμφανίστηκε στο χείλος του Κρατήρα Τζέζερο είχε πλάτος 60 μέτρων και ύψος δύο χιλιομέτρων.

Επιστήμες

Στους μάγους του φωτός και των ηλεκτρονίων το φετινό Νόμπελ Φυσικής

Παλμοί φωτός που διαρκούν μια στιγμή επέτρεψαν τη μελέτη γρήγορων φαινομένων όπως η συμπεριφορά των ηλεκτρονίων.

Μηχανικοί εδαφών

Γιατί η ανθρωπότητα χρωστάει ένα ευχαριστώ στους ταπεινούς γεωσκώληκες

Τα ασπόνδυλα του εδάφους βελτιώνουν τα εδάφη και αυξάνουν σημαντικά την , παγκόσμια αγροτική παραγωγή.

Το Σύμπαν μέσα μας

Πόσα κύτταρα υπάρχουν στο ανθρώπινο σώμα;

Τι δείχνει η επανεξέταση της διαθέσιμης βιβλιογραφίας για τον αριθμό των διαφορετικών ιστών και τύπων κυττάρου.

Νέα στρατηγική

Μαθηματικό μοντέλο τα βάζει με τα καρτέλ του εγκλήματος

Ο αλγόριθμος δείχνει ότι οι προσπάθειες καταστολής είναι καταδικασμένες σε αποτυχία. Μόνη λύση θα ήταν να περιοριστεί η δυνατότητα των καρτέλ να στρατολογούν νέα μέλη.

Κάποτε στη Νούνα

Ροζ διαμάντια, κληρονομιά μιας χαμένης ηπείρου

Τα πολύτιμα πετράδια ενός μοναδικού ορυχείου στην Αυστραλία ήρθαν στην επιφάνεια της Γης όταν διασπάστηκε η υπερήπειρος Νούνα.

Εξωγήινο σουβενίρ

Πολύτιμο δείγμα αστεροειδή πέφτει από τον ουρανό στα χέρια της NASA

Κάψουλα που θα πέσει την Κυριακή με αλεξίπτωτο στην έρημο της Γιούτα μεταφέρει σκόνη και βότσαλα από τον αστεροειδή Bennu.

Ενημέρωση ΑΙ

 Τα Windows αποκτούν τεχνητή νοημοσύνη – Και το Paint ζωγραφίζει ό,τι πεις

Το Windows Copilot είναι η σημαντικότερη αλλαγή με την επερχόμενη ενημέρωση, Windows 11 23H2

Μάστορες της προίστορίας

Η αρχαιότερη ξύλινη κατασκευή χρονολογείται πριν από τον Homo sapiens

Κατεργασμένα δοκάρια που βρέθηκαν στη Ζάμπια μαρτυρούν ότι οι αρχαϊκοί συγγενείς μας δεν ήταν τόσο νομαδικοί όσο πιστεύαμε.

Λάδι στη φωτιά

Ξενόφερτα είδη χόρτων προκάλεσαν το παρανάλωμα στη Χαβάη

Αφρικανικά χόρτα που είχαν εισαχθεί στο νησί ως ζωοτροφή παρήγαγαν τεράστιες ποσότητες καύσιμης ύλης.

Neuralink

O Έλον Μασκ ζητά εθελοντές για τσιπ στον εγκέφαλο

To πειραματικό εμφύτευμα ίσως επιτρέψει σε παράλυτους ασθενείς να χειρίζονται υπολογιστή με τη σκέψη.

Διά πυρός

Σκάφος της NASA πέρασε για πρώτη φορά μέσα από ηλιακή καταιγίδα (εικόνες)

Οι «στεμματικές εκτοξεύσεις μάζας» είναι εκρήξεις στην επιφάνεια του Ήλιου που εκτινάσσουν στο Διάστημα δισεκατομμύρια τόνους σωματιδίων.

Διεθνής μελέτη

Καταιγίδες σαν τον Daniel «δέκα φορές πιθανότερες» λόγω κλιματικής αλλαγής

Φαινόμενα τέτοιας ακραίας έντασης πρέπει να αναμένονται στην κεντρική Ελλάδα κάθε 80 έως 250 χρόνια, εκτιμά διεθνής μελέτη με ελληνική συμμετοχή.

Θρίλερ στο γρασίδι

Τα μυρμήγκια που γίνονται ζόμπι κάθε πρωί και βράδυ

Παρασιτικά σκουλήκια ελέγχουν τη συμπεριφορά των θυμάτων τους για να φτάσουν στον επόμενο ξενιστή.

Τεχνητή νοημοσύνη

Ο Bard της Google υπόσχεται να περιορίσει τις κοτσάνες

Η εταιρεία επιχειρεί να μετριάσει τον κίνδυνο παραπληροφόρησης από ανακριβείς απαντήσεις που δίνει το σύστημα.

Διχασμένοι οι ζωολόγοι

Επιστημονική διαμάχη για το σκανδαλώδες «σκαθάρι του Χίτλερ»

Ορισμένοι ζωολόγοι πιστεύουν ότι τα προσβλητικά ονόματα ειδών πρέπει να αλλάξουν. Άλλοι όμως διαφωνούν.

Αστραπή στην ιονόσφαιρα

Σπάνιος, πελώριος κεραυνός καταγράφηκε πάνω από την Ευρώπη (εικόνες)

Τα «sprite» είναι σπάνιο είδος κεραυνού που ξεκινά από τις κορυφές των νεφών και ανεβαίνει μέχρι την ιονόσφαιρα.

Στενές επαφές

Πώς ερμηνεύουν οι επιστήμονες τα «πτώματα εξωγήινων» στο Μεξικό

Τα αποτελέσματα των εργαστηριακών εξετάσεων οδηγούν σε μια πεζή και ελαφρώς μακάβρια εξήγηση.

Nobel Ig

Βραβεία «τρελού επιστήμονα» στην καθιερωμένη παρωδία των Νόμπελ

H ετήσια τελετή στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ είναι η γιορτή της απίθανης έρευνας.

Αλλαντίαση

Τι είναι η ασθένεια που σκότωσε την Ελληνίδα στο Μπορντό – Η σχέση με το Botox

Πολλοί μπορεί να μην έχουν ακουστά την επικίνδυνη αλλαντοτοξίνη, όλοι όμως γνωρίζουν τις κοσμητικές εφαρμογές της.

Virgin Galactic

Κατακραυγή για την εκτόξευση προϊστορικών ανθρώπινων οστών στο Διάστημα

Η ασυνήθιστη πτήση υποτίθεται ότι είχε στόχο την προώθηση της επιστήμης. Οι παλαιοντολόγοι όμως δεν ενθουσιάστηκαν.

Μελέτη

Πόσες ώρες καθισιό την ημέρα αυξάνουν τον κίνδυνο άνοιας

Η συμβουλή να σηκωνόμαστε από την καρέκλα κάθε μισή ώρα δεν δείχνει να λειτουργεί έναντι της άνοιας.

Ψάρια που ναυάγησαν

Οι καρχαρίες που έζησαν 17 χρόνια σε γήπεδο γκολφ

Ταυροκαρχαρίες που παρασύρθηκαν από πλημμύρα παγιδεύτηκαν σε λίμνη της Αυστραλίας. Το περιστατικό δείχνει ότι το επικίνδυνο ψάρι μπορεί να ζήσει στα γλυκά νερά επ' αόριστον.

Φιλόξενη υδρόγειος

Πιθανή ένδειξη ζωής ανιχνεύθηκε σε υδάτινο εξωπλανήτη

H ατμόσφαιρα του εξωπλανήτη K2-18 b είναι πιθανό να περιέχει διμεθυλοθειαιθέρα, μια οργανική ένωση η οποία στη Γη παράγεται αποκλειστικά από ζωντανούς οργανισμούς.

Κόκκινο μυρμήγκι

Έφτασε και στη Μεσόγειο ένα από τα πιο καταστροφικά ζώα του κόσμου

Το χωροκατακτητικό είδος προκαλεί ζημιές δισεκατομμυρίων σε καλλιέργειες και υποδομές. Έχει επίσης δηλητηριώδες δάγκωμα.

Νέες κλινικές μελέτες

Οι ενέσεις αδυνατίσματος δοκιμάζονται τώρα και για τον εθισμό

Η σεμαγλουτίδη και άλλα παρόμοια φάρμακα ίσως περιορίζουν τη χρήση νικοτίνης, αλκοόλ, οπιοειδών ή κοκαΐνης.

Απρόσμενη αστάθεια

Νέο ισότοπο του οξυγόνου αψηφά τις προβλέψεις των φυσικών

Η πρώτη ανίχνευση του οξυγόνου-28 υποδεικνύει ότι ακόμα δεν κατανοούμε πλήρως την ισχυρή πυρηνική δύναμη, η οποία συγκρατεί τα σωματίδια του ατομικού πυρήνα.

Τοξικοί πάγοι

Οι ερευνητικοί σταθμοί μολύνουν την «παρθένα» Ανταρκτική

Σκουπίδια και κάθε είδους χημικά διαρρέουν από τους 100 και πλέον ερευνητικούς σταθμούς στη λευκή ήπειρο.

Επιστήμη

Οι φίλοι που κατάπιαμε: Τα μιτοχόνδρια των κυττάρων μας ίσως προήλθαν από αυτά τα βακτήρια

Τα ενεργειακά εργοστάσια στα κύτταρά μας πιστεύεται ότι κατάγονται από βακτήρια που απορροφήθηκαν από τους μονοκύτταρους προγόνους μας.

Διάστημα

Ποιος άνοιξε τον ασκό του Αιόλου στον Ηλιο; «Λύθηκε» το μυστήριο του ηλιακού ανέμου

Παρατηρήσεις της ευρωπαϊκής αποστολής Solar Orbiter προσφέρουν μια πρώτη απάντηση για ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια της αστροφυσικής.

ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ

Το ψάρι που βλέπει με το δέρμα – Ακόμα και νεκρό

Όλα ξεκίνησαν όταν μια βιολόγος είδε ένα νεκρό γουρουνόψαρο να παίρνει το χρώμα του καταστρώματος.

ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ

Όταν το ανθρώπινο γένος έφτασε ένα βήμα πριν από την εξαφάνιση

Μόνο λίγες εκατοντάδες άτομα φαίνεται ότι επέζησαν από την καταστροφική αλλαγή του κλίματος πριν από 900.000 χρόνια.

ΔΙΑΣΤΗΜΑ

Ρωσικό σκάφος στούκαρε στη Σελήνη, η NASA δείχνει τον κρατήρα

O δορυφόρος LRO της NASA που κινείται γύρω από το φεγγάρι εντόπισε τα συντρίμμια του Luna-25, του πρώτου σκάφους που επιχείρησε να στείλει Ρωσία στο φεγγάρι από τη δεκαετία του 1970.

ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ

Τατουάζ στα κύτταρα, νέα μόδα της βιοτεχνολογίας

Πρώτο βήμα για τη σύνδεση αισθητήρων και ηλεκτρονικών κυκλωμάτων σε ζωντανά κύτταρα.

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Ανέφελοι ωκεανοί: Πώς η μείωση της ρύπανσης επιδείνωσε την κλιματική αλλαγή

Η διεθνής συμφωνία για τη μείωση της ρύπανσης από τα πλοία οδήγησε σε μείωση της νέφωσης στον Ατλαντικό και ίσως συνέβαλε στα φετινά κλιματικά ρεκόρ.

ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ

Τίνος είναι βρε γυναίκα τα αβγά – Όταν ο κούκος βρίσκει τον δάσκαλό του

Ο αφρικανικός κούκος γεννά τα αβγά του σε ξένες φωλιές. Κάποιοι θετοί γονείς είναι όμως υποψιασμένοι.

ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ

Νέο σενάριο για την καταγωγή των ινδοευρωπαϊκών γλωσσών

Μεγάλη γλωσσολογική μελέτη επιχειρεί να συμφιλιώσει τις δύο επικρατέστερες θεωρίες για την αρχέγονη μητρική γλώσσα.

ΕΠΙΣΤΗΜΗ

Νομική δικαίωση για την αθάνατη Χενριέτα Λακς

H άσημη εν ζωή Χενριέτα Λακς ήταν μόλις 31 ετών όταν πέθανε από καρκίνο των ωοθηκών το 1951. Κύτταρά της συλέχθηκαν χωρίς συναίνεση και έφεραν επανάσταση στην Ιατρική.

ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ

Ερευνητές που γαργάλησαν αρουραίους βρήκαν το κέντρο του παιχνιδιού στον εγκέφαλο

Τα χαχανητά των τρωκτικών αποκαλύπτουν τον νευρολογικό μηχανισμό μιας κοινωνικής δραστηριότητας.

B SCIENCE

Οι κροκόδειλοι λιγουρεύονται τα μωρά που κλαίνε

Ο κροκόδειλος του Νείλου αποδεικνύεται εξπέρ στο να αναγνωρίζει τη συναισθηματική κατάσταση βρεφών που κλαίνε.

B SCIENCE

Τεχνητή νοημοσύνη παρακολουθεί τα δάση της Καλιφόρνιας για πυρκαγιές

Το σύστημα ALERTCalifornia έχει ήδη βοηθήσει στην κατάσβεση πυρκαγιών σε απομονωμένες περιοχές.

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Γιατί η Ρωσία εισάγει βίσωνες στη θέση των μαμούθ της Σιβηρίας

Τα μεγαλόσωμα φυτοφάγα ζώα έπαιζαν κάποτε κρίσιμο ρόλο στη διαμόρφωση του αρκτικού τοπίου.

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Πρωτοφανής αστυνομική κινητοποίηση κατά των ακτιβιστών του κλίματος στην Ευρώπη

Οι γερμανικές και γαλλικές αρχές ενεργοποιούν νόμους που εφαρμόζονται συνήθως εναντίον τρομοκρατικών και εξτρεμιστικών οργανώσεων.

Διάστημα

Χωριό στη Ρωσία εκκενώνεται για την ιστορική εκτόξευση αποστολής στη Σελήνη

Τμήμα πυραύλου Soyuz θα καταπέσει στη ρωσική Άπω Ανατολή.

SARS-CoV-2

Εξαπλώνεται και στην Ελλάδα το στέλεχος «Έρις» - Αύξηση των εισαγωγών

Η μεγάλη πλειονότητα των κρουσμάτων της «Έριδας» εντοπίζεται στην Κρήτη.

ΔΙΑΣΤΗΜΑ

Αχούρι σε τροχιά: Αστρονομικά τα επίπεδα ρύπανσης στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό

Έπειτα από 20 χρόνια χρήσης, το πολυεθνικό τροχιακό εργαστήριο έχει συσσωρεύσει τοξικούς ρύπους.

ΔΙΑΣΤΗΜΑ

To τηλεσκόπιο James Webb θαυμάζει το πιο μακρινό άστρο που γνωρίζουμε στο Σύμπαν

Tο άστρο Earendel βρίσκεται σε απόσταση 29 δισεκατομμυρίων ετών και παίρνει το όνομα χαρακτήρα από βιβλίο του Τόλκιν.

Τεχνολογία

«Καμία ένδειξη» ότι το Facebook έχει επιπτώσεις στην ψυχική υγεία

Μελέτη στην Οξφόρδη διαπιστώνει ότι η διάδοση του Facebook την περασμένη δεκαετία δεν επηρέασε την ψυχική ευημερία των χρηστών σε 72 χώρες.

ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ

Υποψήφιο εμβόλιο για κοινό ιό που συνδέεται με καρκίνο και πολλαπλή σκλήρυνση

Το 95% του παγκόσμιου πληθυσμού φέρει τον ιό EBV, ο οποίος προκαλεί λοιμώδη μονοπυρήνωση και ενοχοποιείται και για άλλες παθήσεις.

Περιβάλλον

Η Γη βράζει: Ο Ιούλιος ξεπέρασε το κρίσιμο όριο για το κλίμα

Αν και παροδική, η υπέρβασή καθιστά σαφές ότι τα περιθώρια έχουν στενέψει επικίνδυνα.

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Αυτό είναι το σπανιότερο θηλαστικό στον κόσμο – Μόλις δέκα άτομα ο παγκόσμιος πληθυσμός

Η φώκαινα βακίτα μοιάζει με μικρό δελφίνι και ζει αποκλειστικά στον Κόλπο του Μεξικού.

ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ

Νέα μελέτη για τη σεμαγλουτίδη: Οι ενέσεις αδυνατίσματος μειώνουν και τον κίνδυνο εμφράγματος και εγκεφαλικού

Πενταετής μελέτη σε 17.500 εθελοντές έδειξε μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου κατά 20%.

SCIENCE

Τεχνητή νοημοσύνη: Κέρδη για όλους ή για τους φεουδάρχες της τεχνολογίας;

Η ιστορία δείχνει ότι τα οφέλη της τεχνολογικής προόδου δεν κατανέμονται πάντα δίκαια.

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

Οι αλγόριθμοι του Facebook «αθώοι» για την πολιτική πόλωση

Καμία από τις αλλαγές που έχουν προταθεί για τη βελτίωση των αλγορίθμων δεν βρέθηκε να επηρεάζει τις πολιτικές απόψεις ή τη συμπεριφορά των χρηστών.

STORIES

Ραπ, χάκινγκ και bitcoin: Ψηφιακοί «Μπόνι και Κλάιντ» ξέπλεναν 4 δισ.  σε κρυπτονομίσματα

Η Χέδερ Μόργκαν έκανε καριέρα ως ράπερ με το όνομα Razzlekhan ενώ παράλληλα προσπαθούσε να ξεπλύνει το αστρονομικό ποσό που είχε κλέψει ο άντρας της από ανταλλακτήριο.

ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ

Εγκρίθηκε το πρώτο χάπι για την επιλόχειο κατάθλιψη - Σε τι διαφέρει από τα αντικαταθλιπτικά

Η ουσία ζουρανολόνη φαίνεται πως δρα ταχύτερα από άλλες θεραπείες.

Ελλάδα

«Αναξιόπιστοι» οι χάρτες κινδύνου πυρκαγιάς της Πολιτικής Προστασίας - Καταγγελίες ειδικών

Ερευνητές του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών εκφράζουν την απορία τους για τον τρόπο με τον οποίο ετοιμάζονται οι χάρτες.

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

Επιφυλακτικοί οι επιστήμονες για ισχυρισμό περί πρακτικού υπεραγωγού

Η υπεραγωγιμότητα σε θερμοκρασία δωματίου θεωρείται το «Ιερό Δισκοπότηρο» της επιστήμης υλικών.

Επιστήμες

Φως στο σκοτεινό παρελθόν: Το DNA αποκαλύπτει τους απογόνους αφρικανών σκλάβων

Δεκάδες σκλάβοι θάφτηκαν έξω από το σιδηρουργείο του Κατόκτιν Φέρνας στο Μέριλαντ. Τα οστά τους είχαν πολλά να πουν.

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Η κλιματική αλλαγή έκανε τον Ιούλιο θερμότερο για 4 στους 5 ανθρώπους του πλανήτη

«Η ανθρωπογενής κλιματική αλλαγή επηρέασε τις θερμοκρασίες του Ιουλίου για τη συντριπτική πλειονότητα της ανθρωπότητας»

Επιστήμες

Γιατί η Κύπρος θα δώσει χάπια κατά της Covid σε γάτες

Η λοιμώδης περιτονίτιδα των αιλουροειδών οφείλεται σε κοροναϊό που δεν μεταδίδεται στον άνθρωπο.

Επιστήμες

Καλλυντικό για όλο το σώμα – Πώς η άσκηση με βάρη χαρίζει νεανικό δέρμα

Μισή ώρα άσκησης δύο φορές την εβδομάδα είναι αρκετή για να αυξηθεί η ελαστικότητα και άλλες παράμετροι του νεανικού δέρματος.

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

Και ο Μασκ σε πόλεμο με τους εκδότες – Το Χ αρνείται να πληρώσει τις ειδήσεις του Γαλλικού Πρακτορείου

Ο δισεκατομμυριούχος ιδρυτής του Twitter υποστηρίζει ότι τα πρακτορεία ειδήσεων βγαίνουν κερδισμένα από την αναδημοσίευση του περιεχομένου τους.

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

«Ηλεκτρικό τσιμέντο» υπόσχεται να μετατρέψει τις πόλεις σε γιγάντιες μπαταρίες

Ερευνητές του ΜΙΤ ανέπτυξαν πυκνωτές από τσιμέντο που περιέχει άνθρακα.

ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ

Ακτινολόγος ΑΙ – Τεχνητή νοημοσύνη εντοπίζει περισσότερους καρκίνους στις μαστογραφίες

Άκρως ενθαρρυντικά τα αποτελέσματα της πρώτης μεγάλης κλινικής μελέτης για την ΑΙ στην ακτινολογία.

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

«Περσόνες» τεχνητής νοημοσύνης έρχονται να σας πιάσουν κουβέντα στο Facebook

Η εταιρεία του Ζάκερμπεργκ σπεύδει να κεφαλαιοποιήσει την τρέλα της ΑΙ που κατέλαβε τη Σίλικον Βάλει μετά το λανσάρισμα του ChatGPT τ

ΕΠΙΣΤΗΜΗ

Σκουλήκι 46.000 ετών αναστήθηκε από τους πάγους της Σιβηρίας

Το σκουλήκι, με μήκος λιγότερο από ένα χιλιοστό, είναι ένα παράδειγμα ακραίας «κρυπτοβίωσης».

ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ

«Σαν να στέκεσαι στην Αφροδίτη» – Αυτό είναι το πιο ηλιόλουστο μέρος στη Γη

Η ηλιακή ακτινοβολία φτάνει σε ακραία επίπεδα στο απομονωμένο Οροπέδιο των Άνδεων.

Επιστήμες

Πώς ένα μικρό παράσιτο προκάλεσε επιδημία αλλεργίας στο κρέας

Η ασυνήθιστη αλλεργία οφείλεται σε ένα σάκχαρο που υπάρχει στο κρέας των θηλαστικών καθώς και στο σάλιο ορισμένων ειδών τσιμπουριού.

ΕΠΙΣΤΗΜΗ

Το ελιξίριο του βρικόλακα: Γερασμένα πειραματόζωα ξανανιώνουν με μεταγγίσεις νεανικού αίματος

Αμερικανοί ερευνητές κατάφεραν να παρατείνουν τη ζωή ποντικών κατά 6 με 9 τοις εκατό, κάτι που θα αντιστοιχούσε σε 6 επιπλέον χρόνια ζωής για τον μέσο άνθρωπο.

ΔΙΑΣΤΗΜΑ

Αρχιπέλαγος του Ολύμπου: Το ψηλότερο βουνό του Ηλιακού Συστήματος ίσως ήταν κάποτε νησί  

Το όρος Olympus Mons του Άρη μπορεί να γεννήθηκε ως ηφαστειογενές νησί, όπως τα νησιά της Χαβάης αλλά σε μεγέθυνση.