Language

Το στερεότυπο για τον «καλό Έλληνα» και τον «κακό βάρβαρο» άρχισε σαφώς να υποχωρεί κατά τη διάρκεια της Ελληνιστικής Εποχής, προπάντων μετά τη δυναμική εμφάνιση της Ρώμης

Ο Αριστοτέλης αποπειράθηκε να ερμηνεύσει το υψηλό φρόνημα («θυμός») και τις πνευματικές αρετές («διάνοια») των Ελλήνων με όρους περιβαλλοντικής αιτιοκρατίας (περιβαλλοντικού ντετερμινισμού)

Ήδη από τους Αρχαϊκούς Χρόνους, έτι δε μάλλον στην Κλασική Εποχή μετά την έναρξη των Περσικών Πολέμων, οι Έλληνες υιοθέτησαν μια εντελώς εχθρική στάση απέναντι στους ξένους, τους υποτιμητικά αποκαλούμενους βαρβάρους

Για τον Ηράκλειτο και τους ομόφρονες, τη μεγάλη πλειονότητα των Ελλήνων, η λέξη «βάρβαρος» δε σήμαινε μόνο τη διαφορά γλώσσας, αλλά και τη διαφορά φυσικής κατασκευής και ψυχικής διάθεσης

Η επίσημη υιοθέτηση του ιωνικού αλφαβήτου από την Αθήνα στα τέλη του 5ου αιώνα π.Χ. έδωσε σημαντική ώθηση στη διάδοση της αττικής διαλέκτου

Τη γλώσσα και το γραπτό πολιτισμό των Κλασικών Χρόνων διαμόρφωσαν σε σημαντικό βαθμό οι πολύμορφες διακρατικές επαφές και οι πολιτικοί συνασπισμοί τής εν λόγω περιόδου

Η Αθήνα αποτέλεσε το επίκεντρο της αλματώδους ανάπτυξης που σημειώθηκε κατά τους Κλασικούς Χρόνους στα πεδία της λογοτεχνίας και της επιστήμης

Καθοριστική επίδραση στη γλώσσα και στη γραφή άσκησε κατά την Κλασική Εποχή η εμπέδωση και ισχυροποίηση του δημοκρατικού πολιτεύματος στην Αθήνα

Ήδη από τον 7ο αιώνα π.Χ., ο Ησίοδος και ο Αρχίλοχος κάνουν λόγο για Πανέλληνες, δηλαδή για όλους τους Έλληνες εν συνόλω, για ολόκληρο το ελληνικό έθνος

Οι αποικιστές μετέφεραν στον προορισμό τους, στον τόπο ιδρύσεως της αποικίας, τη γλώσσα και το αλφάβητο της μητρόπολης από την οποία προέρχονταν

Συμβαδίζοντας με το κυρίαρχο πνεύμα της εποχής, που συνίστατο στη συγκρότηση πόλεων διά της θεσμικής οργανώσεως και της σταδιακής ενοποιήσεως του σώματος των πολιτών, έκαναν την εμφάνισή τους από τα μέσα του 7ου αιώνα π.Χ. νόμοι χαραγμένοι σε πέτρα

Κατά τη διάρκεια των Αρχαϊκών Χρόνων έμμετρος λόγος απαντά, πέραν του πεδίου της ποιητικής δημιουργίας, σε αναθηματικές και επιτάφιες επιγραφές, ενώ ο πεζός λόγος κυριαρχεί στα δημόσια έγγραφα, καθώς και σε κείμενα γεωγραφικού ή γενεαλογικού περιεχομένου

Εικάζεται ευλόγως ότι η παραλαβή του φοινικικού αλφαβήτου και η συνακόλουθη προσαρμογή του στις απαιτήσεις της ελληνικής πραγματοποιήθηκε από ανθρώπους που χρησιμοποιούσαν και τις δύο γλώσσες

Το ελληνικό αλφάβητο έχει στενή σχέση με τη λεγόμενη φοινικική γραφή, δηλαδή με τις βορειοσημιτικές γραφές του τέλους της 2ης και των αρχών της 1ης χιλιετίας π.Χ.

Οι Σκοτεινοί Αιώνες μπορεί να θεωρηθούν ως η περίοδος που διαμόρφωσε το πολιτισμικό πλαίσιο των Ιστορικών Χρόνων, μακράν του μυθοποιημένου πλέον μυκηναϊκού παρελθόντος

Στον ελλαδικό χώρο, η εποχή ανάμεσα στην κατάρρευση των μυκηναϊκών ανακτόρων και την εμφάνιση των πόλεων-κρατών τον 8ο αιώνα π.Χ. είναι γνωστή με την ονομασία Σκοτεινοί Αιώνες

Τα κείμενα σε Γραμμική Β συνιστούν τα πρώτα γνωστά ελληνικά κείμενα

Το ζήτημα της ερμηνείας του περιεχομένου των ετεοκρητικών επιγραφών παραμένει ανοιχτό

Οι σχετικές αρχαίες παραδόσεις συσχετίζουν σαφέστατα τους Ετεόκρητες και βεβαίως τη γλώσσα τους με την εποχή του Μίνωος και το μινωικό πολιτισμό, κατά συνέπεια με μια περίοδο προγενέστερη του πρώτου γνωστού σε εμάς ελληνικού πολιτισμού, του μυκηναϊκού

Οι όροι «ετεοκυπριακή γλώσσα» και «Ετεοκύπριοι» είναι δύο συμβατικές ονομασίες, που επινοήθηκαν από τους επιστήμονες κατ’ αναλογίαν προς τους όρους «ετεοκρητική γλώσσα» και «Ετεόκρητες»

Το εν λόγω σύστημα γραφής χρησιμοποιήθηκε για να καταγραφεί η κυπριακή διαλεκτική μορφή της ελληνικής που μιλιόταν στο νησί, καθώς και το τοπικό ιδίωμα που συμβατικά αποκαλείται ετεοκυπριακή γλώσσα

Πέπλο μυστηρίου εξακολουθεί να καλύπτει την υπόθεση του ιδιώματος που μιλούσαν οι κάτοικοι της Κύπρου και ήταν καταγεγραμμένο στο κύριο κυπρομινωικό συλλαβάριο, στην ΚΜ 1

Τα ανασκαφικά δεδομένα μαρτυρούν ότι ήδη από το 15ο αιώνα π.Χ. είχε αρχίσει να χρησιμοποιείται στην Κύπρο μια γραφή με την πλήρη έννοια του όρου

Η Γραμμική Α δεν παρουσιάζει ξεκάθαρη δομική συγγένεια με κάποια άλλη γνωστή γλώσσα

Η Γραμμική Α συνίσταται από ιδεογράμματα και χαρακτήρες

Πολλές από τις λέξεις που θεωρούνται προελληνικά δάνεια δεν αποκλείεται να προέρχονται πράγματι από κάποιες γλώσσες για τις οποίες δεν υφίστανται –ακόμα τουλάχιστον– άμεσες μαρτυρίες

Πολυάριθμες είναι οι λέξεις που εικάζεται ότι αποτελούν δάνεια προελληνικά, με άλλα λόγια οι όροι που συνιστούν έμμεσες μαρτυρίες υποθετικών προελληνικών γλωσσών

Δεδομένου ότι ορισμένα από τα δάνεια που πήρε η ελληνική δε φαίνεται να προέρχονται ούτε από τις γνωστές άμεσα μαρτυρούμενες προελληνικές γλώσσες ούτε από γλώσσες που τις μιλούσαν εκτός του ελληνικού χώρου, ουδείς μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο να προέρχονται οι όροι αυτοί από άγνωστες προελληνικές διαλέκτους

Όλες οι ομιλούμενες στον ελληνικό χώρο γλώσσες πριν από την εμφάνιση της ελληνικής χαρακτηρίζονται προελληνικές

Κεντρικός άξονας του μυκηναϊκού ανακτορικού συστήματος ήταν ο άναξ, ο οποίος βρισκόταν στην κορυφή της κοινωνικής πυραμίδας

Μνημειώδη ανάκτορα, που είχαν ήδη οικοδομηθεί στις αρχές του 14ου αιώνα π.Χ., συνιστούσαν τον πολιτικοοικονομικό και ιδεολογικό πυρήνα των μυκηναϊκών κρατών

Αδιευκρίνιστο παραμένει το ζήτημα των αιτίων που επέφεραν ουσιαστικές μεταβολές στην Κρήτη μετά το πέρας της Νεοανακτορικής Περιόδου (1500/1450 π.Χ.), στο διάστημα έως το 13ο αιώνα π.Χ.

Κατά τη διάρκεια των Νεοανακτορικών Χρόνων ενισχύθηκαν έτι περαιτέρω οι εμπορικές επαφές της μεγαλονήσου και διευρύνθηκε η πολιτιστική επιρροή των Μινωιτών στα νησιά του Αιγαίου, στη νότια ηπειρωτική Ελλάδα και στο χώρο της Ανατολικής Μεσογείου

Η γραφή υπήρξε μια από τις καινοτομίες που εισήγαγαν οι ηγεμόνες των παλαιότερων ανακτορικών κοινωνιών της Κρήτης θέλοντας να αντεπεξέλθουν στις αυξημένες απαιτήσεις των καιρών

Από τις αρχές της 2ης χιλιετίας π.Χ. έως το 1700 π.Χ. περίπου τα λεγόμενα Παλαιά Ανάκτορα της Κρήτης λειτούργησαν ως πυρήνες των πρώτων κρατών που σχηματίστηκαν και εξελίχθηκαν στον αιγαιακό χώρο

Εξ όσων γνωρίζουμε, η γραφή πρωτοεμφανίστηκε στη Μέση Ανατολή, και ειδικότερα στην πόλη Ουρούκ της Μεσοποταμίας, κατά τους τελευταίους αιώνες της 4ης χιλιετίας π.Χ.

Ένα μεγάλο τμήμα των λέξεων της ελληνικής έχει ινδοευρωπαϊκή προέλευση

Μερικά από τα πλέον παραγωγικά ονοματικά επιθήματα της ελληνικής δεν έχουν αντίστοιχο σε άλλες γλώσσες της ινδοευρωπαϊκής οικογένειας

Στη ρηματική μορφολογία της ελληνικής παρουσιάζονται σημαντικές εξελίξεις σε σχέση με τον απώτερο γλωσσικό πρόγονο αυτής, την πρωτοϊνδοευρωπαϊκή

Η ινδοευρωπαϊκή –κατ’ επέκταση και η ελληνική– γλώσσα υπέστη αλλαγές ευρείας κλίμακας τόσο στην τοποθέτηση του τόνου των λέξεων όσο και στο φωνηεντισμό τους

Όλες οι ελληνικές διάλεκτοι, της μυκηναϊκής συμπεριλαμβανομένης, μοιράζονται ορισμένα χαρακτηριστικά που είτε δεν απαντούν σε άλλη ινδοευρωπαϊκή γλώσσα είτε αναπτύχθηκαν ενδεχομένως στην ελληνική και μόνο, ανεξάρτητα δηλαδή από τις λοιπές γλωσσικές υποομάδες της ινδοευρωπαϊκής

Η θεωρία του Dumézil αποτέλεσε το όχημα για την ερμηνεία ποικίλων κοινωνικών θεσμών και μύθων στις αρχαίες ινδοευρωπαϊκές κοινωνίες

Τα εγκώμια, οι θερμοί έπαινοι, είτε αφορούν τους θεούς είτε αφορούν τα κατορθώματα ηρώων, αποτελούν κοινό θέμα της προφορικής ποίησης που προέρχεται από τις προχριστιανικές ινδοευρωπαϊκές κοινωνίες και επιβιώνει ως σήμερα

Ο τομέας της γλώσσας που συμβάλλει περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον στην αποκατάσταση της ινδοευρωπαϊκής κοινωνίας είναι η ορολογία που αφορά τη συγγένεια

Η αποκατάσταση του λεξιλογίου της ινδοευρωπαϊκής προϋποθέτει την αποκατάσταση του ινδοευρωπαϊκού κοινωνικού οικοδομήματος, τη στιγμή ακριβώς κατά την οποία οι μόνες διαθέσιμες μαρτυρίες για το κοινωνικό αυτό οικοδόμημα προέρχονται από το ινδοευρωπαϊκό λεξιλόγιο

Οι πτυχές του υλικού πολιτισμού των Ινδοευρωπαίων που αποκαθίστανται ως ένα βαθμό μέσω του ινδοευρωπαϊκού λεξιλογίου

Ακόμα κι αν τα αρχαιολογικά δεδομένα μάς επέτρεπαν να γνωρίζουμε την ακριβή χρονολογία της εμφάνισης του ιππήλατου οχήματος, δε θα ήμασταν βέβαιοι για το αν αυτό ήταν γνωστό στους Ινδοευρωπαίους, μια και το ζήτημα της χρονολόγησης του ινδοευρωπαϊκού πολιτισμού παραμένει γριφώδες

Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις εκείνες όπου κάποιες λέξεις μεταβάλλονται από νοηματικής απόψεως ή και εξαφανίζονται στο διάβα του χρόνου

Ένας ικανός αριθμός λεξιλογικών θεμάτων της ινδοευρωπαϊκής γλώσσας είναι δυνατόν να διευθετηθεί διά της συγκρίσεως λέξεων των θυγατρικών γλωσσών

Όσον αφορά τις μυκηναϊκές ταφές, έχει υποστηριχθεί ότι οι κάθετοι τάφοι και η συσσώρευση ποικίλων αντικειμένων κοινωνικής διαφοροποίησης στοιχειοθετούν μια ολοκληρωτική ρήξη με τα παλαιότερα ταφικά έθιμα στον ελλαδικό χώρο

Μετά την επικράτηση της νεολιθικής οικονομίας στον ελλαδικό χώρο, το επόμενο πιθανό χρονικό διάστημα για μεταναστευτικές κινήσεις είναι η περίοδος που εκτείνεται από το 3500 έως το 3000 π.Χ.

Σύμφωνα με το εν λόγω θεωρητικό σχήμα, που οφείλει την ονομασία του στη ρωσική λέξη για τον τύμβο (την τούμπα), η πρωτοϊνδοευρωπαϊκή κοιτίδα τοποθετείται σε κάποια περιοχή των στεπών της Ευρώπης, δηλαδή στην Ουκρανία και τη νότια Ρωσία

Η τρίτη θεωρητική προσέγγιση τοποθετεί την αρχική κοιτίδα των Ινδοευρωπαίων στην κεντρική Ευρώπη

Η σοφιστική τόλμησε να αντιπαρατεθεί στα παραδεδομένα και νενομισμένα

Η δεύτερη θεωρητική προσέγγιση για τις ινδοευρωπαϊκές μετακινήσεις συνδέει την εξάπλωση των Ινδοευρωπαίων με τη διασπορά της γεωργίας από την Ανατολία στην Ευρώπη, που ξεκίνησε περί το 7000 π.Χ.

Η μεταμόρφωση της ελληνικής πνευματικής ζωής από τη σοφιστική, διαμέσου των προβλημάτων που αυτή έθεσε και των αμφιβολιών που αυτή ήγειρε, δεν ήταν σε καμία περίπτωση μια απλή υπόθεση, μια βραχύβια διαδικασία

Κατά την αποκαλούμενη «μεσολιθική θεωρία», οι ευρωπαϊκές γλώσσες πρέπει να εξαπλώθηκαν αφενός μεν προς νότον (Αιγαίο, Μεσόγειος, Ατλαντικός ωκεανός) από τη βορειο-κεντρική Ευρώπη, αφετέρου δε προς ανατολάς (Ασία) από τις στέπες

Όσον αφορά την κληρονομιά που άφησε ο Δημόκριτος στο πέρασμα των αιώνων, θα μπορούσαμε να τη συνοψίσουμε ως εξής: ο αβδηρίτης φιλόσοφος παρουσιάζεται ως ένας ερευνητής της φύσης που εμπνέει και αποτελεί σημείο αναφοράς, αλλά και ως ο φορέας μυστικής γνώσης, ως ένας σοφός με μαγικές ικανότητες

Η απόπειρα τοποθέτησης της έναρξης της ινδοευρωπαϊκής διασποράς στο χρονικό διάστημα μετά το 2500 π.Χ., δηλαδή στις παραμονές των παλαιότερων ιστορικά μαρτυρημένων γλωσσών της ινδοευρωπαϊκής οικογένειας, εξαλείφει τα χρονικά περιθώρια για τη διαφοροποίησή τους

Οι περισσότεροι άνθρωποι γίνονται καλύτεροι χάρη στην άσκηση και όχι χάρη στα φυσικά τους χαρίσματα

Η έναρξη της ινδοευρωπαϊκής διάσπασης ανάγεται περίπου στο χρονικό διάστημα 4500-2500 π.Χ.

Κατά τον Δημόκριτο, κάθε άνθρωπος είναι ένας ξεχωριστός κόσμος, ένας μικρός κόσμος, μέσα στον οποίον η διατήρηση της τάξης και της ειρήνης αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα και καθήκον

Μολονότι ορισμένες τουλάχιστον από τις προτεινόμενες λύσεις στο πρόβλημα της απαρχής της ινδοευρωπαϊκής γλωσσικής οικογένειας είναι όντως δελεαστικές, πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα επιφυλακτικοί απέναντι σε οποιαδήποτε σχετική θεωρία, όσο ευρέως αποδεκτή κι αν είναι

Οι ατομιστές, διασπώντας ουσιωδώς τη συνοχή του δικού τους συστήματος, μας παραπέμπουν σε ένα δυαδιστικό κοσμοείδωλο για την ψυχή, όταν κάνουν λόγο για την κίνησή της, που μεταδίδεται στο σώμα, και τις λειτουργίες που αυτή εκτελεί

Είναι εύλογο να υποθέσουμε ότι η ινδοευρωπαϊκή ως ολότητα είναι στην πραγματικότητα ένας κλάδος κάποιας ευρύτερης γλωσσικής «υπερ-οικογένειας»

Ο ατομισμός αντιμετωπίζει με ιδιαίτερη επιφυλακτικότητα τις μαρτυρίες των αισθήσεων, όπως και οι Ελεάτες

Οι φωνητικές αντιστοιχίες, οι αντιστοιχίες που παρουσιάζουν οι λέξεις και τα μορφήματα στο νόημα ή και στη γραμματική λειτουργία τους, οι ιδιαίτερα σημαντικές συμπτώσεις μορφής και νοήματος συνιστούν αναμφισβήτητες ενδείξεις γενετικής συγγένειας ανάμεσα στις διάφορες ινδοευρωπαϊκές γλώσσες

Η αναγωγή των αισθητικών εντυπώσεων σε μεγέθη που μπορούμε να τα συλλάβουμε μαθηματικώς συνιστά ένα σημαντικό βήμα προς τις μεθόδους της σύγχρονης φυσικής επιστήμης