Αρχηγισμοί

Τις τελευταίες ημέρες, μια μικρή έξαψη εσωκομματικής κρίσης σημάδεψε τον ΣΥΡΙΖΑ. Η όψιμη ανακάλυψη του κ. Τσακαλώτου, περί «ευπρέπειας» και «αλήθειας» (με αφορμή τον χαρακτηρισμό «απατεώνες») στην πολιτική σύγκρουση, τάραξε την επιφάνεια των υδάτων ενός κόμματος σε αποτελμάτωση.

Η εσωστρέφεια, όπως προσχηματικά αποκαλείται η πολιτική αδυναμία παραγωγής νέων ιδεών και προτάσεων, η απειλή διαφοροποίησης, όπως χαρακτηρίζεται η μη επίσημη γνώμη, το σκίρτημα της αμφισβήτησης του αρχηγικού πρωτείου, ανησυχούν τον κ. Τσίπρα.

Ετσι, οι γνωστές πρακτικές που επεξεργάστηκαν, σχεδόν με τελειότητα, όλοι οι πολιτικοί οργανισμοί γραφειοκρατικού τύπου ανακαλούνται στο φως, με βαριά επάνω τους τη σκόνη της φθοράς τους.

Δεν θέλει, ακούμε, ο κ. Τσίπρας «θολό στίγμα». Διαφορετικά – υψώνεται η απειλή -, «θα υπάρξουν κυρώσεις».

Προκαλεί θυμηδία αυτός ο λόγος. Ταυτόχρονα μιλάει για την πολιτική καθυστέρηση ενός κόμματος που αδυνατεί να συλλάβει την εκρηκτικότητα της εποχής, να ακούσει τις πολλαπλασιαζόμενες ανάγκες, να παρακολουθήσει την αγωνία των σύγχρονων ανθρώπων, να εξηγήσει διαφωτιστικά την εποχή, να γίνει επεξεργαστής νοήματος και οδηγός μιας πορείας.

Οπου δεν υπάρχει πολιτικό νόημα και ένας σαφής λόγος πολιτικής ύπαρξης δεν είναι ορατός, το οργανωτικό μέρος αναγορεύεται σε κεντρικό. Οι νεκρές πολιτικά γραφειοκρατίες επιχείρησαν πάντα στην Ιστορία να υποκαταστήσουν το νόημα. Ο εαυτός τους γίνεται το νόημα.

Το Πειθαρχικό, «ένας κύκλος πιστών», θα εγγυηθεί τις επιλογές. Θα παρακολουθεί και θα επιβάλλει κύρωση και τιμωρία. Η ιδέα ότι η διαφωνία είναι το ύδωρ της πολιτικής ζωής δεν νοείται εκεί όπου ο αρχηγισμός του ενός αμφιβάλλει – δίκαια – για την επάρκεια και τις δυνατότητές του.

Ο ΣΥΡΙΖΑ, ως σβησμένος παροξυσμός, καλύπτει πίσω του, με τη στάχτη του τέλους του, όπως τον γνωρίσαμε, μεταξύ άλλων και τον μύθο της συλλογικότητας της Αριστεράς. Οι μύθοι χρωματίζουν ιδιοτελώς τον κόσμο, με σκοπό να τον αποκρύψουν και να τον μεταμφιέσουν. Το τέλος τους, σαν άνεμος δυνατός, αποκαλύπτει και φανερώνει την πραγματική φύση των πραγμάτων.

Οι ασκήσεις αρχηγισμού, που θα επιχειρήσει στο μέλλον ο κ. Τσίπρας, είναι αποτέλεσμα αυτού του φόβου. Του φόβου της απογύμνωσής (του). Μόνο που αυτή έχει ήδη συντελεστεί.

Δεκαπέντε μήνες μετά την εκλογική ήττα του, το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης αδυνατεί να χαράξει πορεία. Δεν φταίει η απειθαρχία στη γέφυρα. Φταίει η αδυναμία του καπετάνιου. Μια εποχή έχει πάρει οριστικά τέλος. Η κρίση σκότωσε όλες τις ευκαιρίες της δημαγωγικής επανάληψης. Δεν μπορεί να επαναφέρει τον επιδεικτικό εαυτό της. Στην αγκαλιά της παίρνει και το κόμμα που έθρεψε και την έθρεψε.

Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει οριστικά απολέσει – και αυτός και ο κ. Τσίπρας – κάθε δυνατότητα έσω πειθούς. Πέρα από τους «μηχανικούς» ψηφοφόρους του, μοιάζει αδύνατο να ανασυνταχθεί μέσα στο ταραγμένο πέλαγος των αντιφάσεων της εποχής και της σαρωτικής τους δύναμης. Εκτός και αν του πετάξει σανίδα σωτηρίας ο πολιτικός του αντίπαλος.

Ο Λευτέρης Κουσούλης είναι πολιτικός επιστήμονας